طلای خود رو یا نباتات طبی افغانستان

‎کتاب (طلای خودرو یا نباتات طبی افغانستان) به نوشته مرحوم حیات الله یوسفی حاصل ۴۰ ساله تحقیقات و تجارب مولف در باره بیش از ۱۴۰ نوع گیاه طبی، میوه و ترکاری میباشد.
‎(طلای خود رو یا نباتات طبی) اولین اثریست كه با در دری تزئین گردیده و به خدمت هموطنان قرار میگیرد نویسنده این اثر در پهلوی معرفی نباتات طبی و محل پیدایش، نام آنها را به چندین زبان معرفی نموده است.

ضمناً نسخه های را جهت معالجه یا وقایه امراض جمع بندی نموده و حتی در بعضی موارد برای تشخیص مواد اصلی از تقلبی معلومات ارائه نموده كه قابل توجه می باشد و نسخه های اراِئه شده از کتب طبی برداشت گردیده است.

‎این مجموعــه محصول مطــالعــات و تجــارب چهل سالهء مولف می باشد كه از علم طب دوا سازی قدیم و جدید سرچشمه گرفته است و موثریت آن درین است كه معرف نباتات و گیاه های طبیعی بوده كه در تكنالوژی معاصر هم از آن استفاده اعظمی را در ساختمان ادویه ها می نمایند و هم چنان امروز در اروپا و امریكا تداوی (Homéopathie) دكتورانی فراوانی داشته و روز به روز مورد توجه بیشتر مردم واقع می شود كه یك بخش عمده تداوی آنها از طریق نباتات طبی می باشد.

‎در ارتباط به نباتات طبی افغانستان از مرحوم یوسفی طی سالهای ۱۳۲۷ – ۱۳۳۲ – ۱۳۳۵ – ۱۳۵۵ و ۱۳۵۶ در جراید كشور سلسله مقالات دنباله دار منتشر گردیده بود كه مورد توجه و علاقه زیاد واقع شد.

در خدمت به معارف و فرهنگ وی مجموعه نبشته هایش را با افزود مطالب و عناوین جدید تر و هم دست آورد و تجربیات علمی و مسلكی در رسالهء حاضر بنام (طلای خود رو یا نباتات طبی افغانستان) در ختم سال ۱۳۵۶ (۱۹۷۸ م) اكمال نمود كه شما اكنون این مجموعه علمی و معلوماتی را مطالعه می نمائید اما متاسفانه مولف در جمع ما نیست (خاطرش گرامی و جاودان و روانش شاد باد) امیدواریم خوانندهء عالیقدر، دانشمندان و فرهنگیان گرانمایه ما از آن استفاده لازم را بنمایند تا ما يملك غنی شانرا غنی تر سازد.

‎راجع به نباتات طبی افغانستان طی سالهای (۱۹۵۰-۱۹۶۰) عده ی از دانشمندان اروپا مانند S.Kitamuro (1960) , Karl-Heinz Rechinger (1963) و Alexander Gili (1967) مطالعات کرده و آثاری طبع نموده بودند همچنان O.H.Volk طی سالهای (53-1950) بحیث استاد فاكولته سیانس پوهنتون كابل و در سال 1971 بحیث مشاور در پروژه انكشاف پكتیا با استفاده از تجارب و تحقیقات علمی بار نخست مناطق مختلفه نباتی افغانستان را از نظر نباتی مرز بندی نموده و نقشهء ابتدائی نباتات طبیعی را تدوین نمود.

در همین زمان دانشمند دیگر Helmut Freitag به تدوین نقشه جامع تر نباتات طبیعی دست زد، بعداً گروپی از محققین تحت ادارهء Siegmar. W.Breckle تحقیقات جالبی پیرامون نباتات طبیعی حوزه هندوكش و بابا انجام داده و رسالهء ئی را با نقشه نباتات طبیعی كشور از جانب UNESCO نشر کردند كه همه بزبان آلمانی بود، ضمناً در سال 1983 رساله ی مشتركاً از جانب محترمین دكتور محمد داود رفیق پور و Wilhelmlaver به آلمانی طبع شده بود و اما (طلای خود رو یا نباتات طبی) اولین اثریست كه با در دری تزئین گردیده و به خدمت هموطنان قرار میگیرد نویسنده این اثر در پهلوی معرفی نباتات طبی و محل پیدایش، نام آنها را به چندین زبان معرفی نموده است.

ضمناً نسخه های را جهت معالجه یا وقایه امراض جمع بندی نموده و حتی در بعضی موارد برای تشخیص مواد اصلی از تقلبی معلومات ارائه نموده كه قابل توجه می باشد و نسخه های اراِئه شده از کتب طبی برداشت گردیده است.

در مطالعه این اثر شما عشق بی انتهای نویسنده را هم بوطن هم احساس می نمائید.

او نام رساله اش را (طلای خودرو) انتخاب نموده و در جائی نوشت: « اگر معادن طلای ما روی ملحوظاتی زیر خاك مانده از طلای خود رو و طبیعی وطن استفاده علمی و اعظمی بنمائیم تا آن خلا را جبران نمايد» که وی باربار درین مجموعه گفتنی هایش را با شور بی پایان ابراز نموده بود.

ارزش عمدهء این اثردر این است كه استفاده درست و اصولی از نباتات (گیاه های طبی)، میــوه جات و سبزیجات را معرفی می نماید كه باین ترتیب بسیاری از تكالیف و امراض تداوی، و یا وقایه و پیشگیری شده و ضرر بعدی از آن متصور نيست، در استفاده از همه نباتات طبی، سبزیجات و میوه جات محتاط بوده هرگز افراط نشده و حد لازمه حتمی مراعات گردد.

در ارتباط به تداوی وقایوی طبی سرگذشت یكی از جوانان محصل افغان در مسكو كه خود هم رشته طب را تعقیب می نمود بیادم آمد. وی نظر به تخرش معده غرض تداوی نزد متخصص جهاز هاضمه مراجعه نمود ولی دوكتور برایش گفته بود كه تو كه افغان هستی چطور به تخریش معده مبتلا می باشی زیرا موملائی در وطن شما فراوان است كه موثر ترین مواد برای تخریش و زخم های معده می باشد با استفاده از آن می توان تداوی شوید.

یوسفی مرحوم همیشه می گفت: «در دهات و قریه های كشور ما فی دانه نان به هزاران افغانی تمام می شود زیرا مردم از گیاه و نباتات طبی در گرم ساختن تنور ها استفاده می نمایند در حالی كه ممكن است بانبات مذكور ده ها مریض تداوی شود و ادویهء امراض از آن استخراج گردد».

روی این ملحوظ آرزو داریم تا این مجموعه در هر شهر و ده و قریهء كشور ما بدسترس صاحب نظران قرار گیرد تا از هدر رفتن و ضیاع این طلای خودرو جلوگیری شود.

غرض رشد اقتصاد و بودجه ملی بهتر خواهد بود تا هموطنان ما در مورد صنعتی نمودن از نباتاتی چون اسطوخودوس یا لوند، بابونه، ترخ، زعفران، زیتون، زیره، شرین بویه، شیرخشت، کتیرا، کنجد، نیشکر، انار، انگور، لیمو، نارنج… بیاندیشند تا در پهلوی رشد اقتصاد ملی در مبارزه علیه مواد مضره و مخدره ثواب دنیوی و اخروی حاصل نمایند. قابل یاد آوری است كه استاد فرزانه و گرانقدر مرحوم عبداللطیف «پژمان» در دیزان رسامی و خطاطی قلمی این اثر (همچو مروارید روی صفحات كاغذ) زحمات بیحد و حصری كشیده بودند كه خالق لایزال (ج) اجر آنرا برایشان اعطا فرمایند و بجاست كه با این رساله نام و خاطرهء نیكوی شان جاودانی گردد. فرهیخته خواننده عزیز در اختتام كلام اگر كمی و كاستی به ملاحظه رسد امید به نظر لطف و كرم تصحیح فرموده، از نظرات و پیشنهادات نیك تن ما را مستفید ساخته محنت گذارید.

‎همتم بدرقه راه کن ای طاهر قدس
‎ که دراز است ره مقصود ومن نو سفرم